Zdrowie kształtuje się w dzieciństwie
Zdrowie kształtuje się w dzieciństwie
Reumatyzm kojarzony jest zwykle ze starszymi ludźmi, ale w obecnych czasach niestety schorzenia reumatyczne coraz częściej dotykają dzieci. Najczęściej jest to Młodzieńcze Idiopatyczne Zapalenie Stawów (MIZS), czyli przewlekła choroba reumatyczna w wieku dziecięcym i młodzieńczym do 16 r. ż. Choroba może wystąpić nawet u niemowląt. Dziewczynki chorują dwa razy częściej niż chłopcy. Przyczyna tej choroby nie jest znana. Ale, aby choroba wystąpiła muszą zaistnieć do tego odpowiednie warunki. Podejrzewa się dziedziczne predyspozycje organizmu do reagowania na różne czynniki: bakterie, wirusy, grzyby, urazy, silny stres, palenie przy dziecku, nieodpowiednia dieta, nadwaga/otyłość. Im szybciej rozpoznamy chorobę, możliwą przyczynę, tym lepsze osiągniemy rezultaty leczenia. Około polowa dzieci chorych na MIZS uzyskuje remisję choroby. Warunkiem jest jednak wdrożenie szybkiego i prawidłowego leczenia.
Jak choroba się objawia i jak nieleczona może się rozwijać?
- poranna sztywność stawów
- wysięk w stawach lub stawie
- bóle stawów, utykanie; najczęściej proces chorobowy zajmuje duże stawy obwodowe kończyn dolnych, głównie kolanowe
- wysypki skórne
- nadmierna potliwość, drażliwość, zmęczenie
- niedokrwistość
- brak apetytu
- częste stany podgorączkowe, chudnięcie
- zaburzenia wzrostu
- ostre lub przewlekłe zapalenie oczu; dlatego pacjenci z MIZS muszą często kontrolować narząd wzroku
- bolesne powiększenie węzłów chłonnych
Osoby z reumatyzmem mają większe ryzyko rozwoju innych chorób, tj.: nieswoiste zapalenia jelit, choroba Leśniowskiego-Crohna, wrzodziejące zapalenie jelita grubego, toczeń rumieniowaty układowy, zajęcie narządów wewnętrznych (wątroba/ płuca/ serce), miażdżyca.
MIZS jest chorobą przewlekłą i bez leczenia, w tym leczenia żywieniowego może doprowadzić do szybko postępujących zaników mięśni i z czasem niepełnosprawności.
Co mówią badania na temat dietoterapii w RZS?
Choroby reumatyczne nie leczy się tylko farmakologicznie, ale odpowiednio dobraną dietą. U każdego taka dieta będzie inna. Natomiast, złe nawyki żywieniowe mogą tylko zaostrzyć stany zapalne.
Dieta dziecka powinna opierać się na zasadach diety przeciwzapalnej, a więc powinna zawierać obfite ilości świeżych owoców i warzyw, zboża (produkty pełnoziarniste), rośliny strączkowe (jeśli nie stwierdzono nietolerancji), oraz częściowo odtłuszczone produkty mleczne (w niektórych, ciężkich przypadkach całkowicie odtłuszczone - ze względu na dużą zawartość kwasu arachidonowego). Zaostrzenie choroby stwierdza się często osób, u których dieta obfituje w prozapalne kwasy omega-6, co może doprowadzić do wzrostu poziomu kwasu arachidonowego w organizmie, a w konsekwencji do produkcji niekorzystnych, prozapalnych prostaglandyn typu 2.
Dieta śródziemnomorska (bogata w ryby, oliwę, olej, owoce i warzywa) może istotnie hamować aktywność choroby u pacjentów z RZS. Wskazuje się na korzystny wpływ omega-3 w RZS, przejawiający się w zmniejszeniu liczby obrzękniętych i bolesnych stawów oraz sztywności porannej.
Przy dwóch posiłkach z ryb w tygodniu może to dać dobry efekt terapeutyczny. Warto również pomyśleć nad suplementacją tranem, zwłaszcza jeśli spożycie ryb jest małe.
Nie podawaj dziecku oleju kukurydzianego i słonecznikowego, margaryn roślinnych które nasilają stany zapalne jako że są szczególnie bogate w kwasy omega 6.
Wprowadź kwas gamma-linolenowy, czyli związek występujący m.in. w oleju z wiesiołka, ogórecznika, który również wykazuje działanie przeciwzapalne.
Ogranicz dziecku słodycze, wyeliminuj fast-foody.
Dbaj o odpowiednie nawodnienie organizmu twojego dziecka. Wprowadź tylko czystą wodę, więcej herbat owocowych oraz ziołowych.
Z przypraw o charakterze przeciwzapalnym stosuj częściej: imbir, kurkuma, goździki, mięta, szałwia, tymianek, bazylia.
Żywność pochodzenia zwierzęcego zawiera kwas arachidowy, który ułatwia wytwarzanie prostaglandyn, co może zaostrzyć stan zapalny. Dlatego dzieciom zaleca się chude mięso 2-3 razy w tygodniu.
Z owoców wybieraj te najbogatsze w witaminę C (witamina C uczestniczy w wytwarzaniu kolagenu): żurawina, jagodowe, czarna porzeczka, jeżyny, jabłka. Skup się na wiśniach: sprzyjają zmniejszeniu stanu zapalnego i redukcji bólu.
Znacznie ogranicz sól. Nadmiar soli w diecie może doprowadzić do indukcji komórek Th17, a zatem indukować zapalenie.
Podawać częściej szklankę soku z marchewki z dodatkiem 1/3 łyżeczki oliwy z oliwek .
Patrz na skład produktów; unikaj substancji konserwujących: siarczyny, kwas benzoesowy, azotany, azotyny.
Unikaj pokarmów bogatych w fosforany jak wędliny, kiełbasy, serki topione, produkty gotowe, słodkie napoje typu cola ponieważ negatywnie wpływają na bilans wapnia w organizmie.
Produkt powinny być jak najmniej przetworzone; spożywać więcej produktów bogatych w błonnik pokarmowy, który zmniejsza stężenie CRP. Przykładowo, jasne pieczywo należy zastąpić pieczywem pełnoziarnistym.
Wprowadź więcej zielonych warzyw liściastych. Zawierają wiele fitozwiązków, które działają przeciwzapalnie.
Jeżeli dziecko ma nadwagę/otyłość dążyć do redukcji masy ciała.
Nie należy unikać ruchu, gdyż może to doprowadzić do usztywnienia stawów. Wskazane jest dużo się ruszać, ale bez obciążenia. Basen to najlepszy wybór.
Wspólnie z lekarzem prowadzącym rozważyć suplementację witaminą D3.
Często zdarza się tak, iż niektóre schorzenia reumatyczne mają tło alergiczne, czy też związek z nietolerancjami pokarmowymi. Pewne składniki pokarmowe takie jak: pszenica, mleko krowie, kukurydza, produkty bogatohistaminowe: pomidory, bakłażany mogą wywołać dolegliwości i bóle stawów.
Stwórz dziecku warunki do dobrego snu, odpoczynku, relaksu. W miarę możliwości wyeliminuj czynniki stresogenne, aby nie zaburzać pracy układu odpornościowego oraz nie wywoływać zaostrzenia RZS.
Przeprowadzamy konsultacje z osobami borykającymi się ze schorzeniami reumatycznymi. Jeśli twoje dziecko cierpi na MIZS, chcesz dowiedzieć się więcej o chorobie, rozsądnej dietoterapii w leczeniu uzupełniającym zachęcamy do indywidualnych konsultacji.
Kontakt z nami: kontakt@dietetykapediatryczna.pl
Bibliografia:
Witamy Was. Tu Ania i Kasia, i to my tworzymy tę stronę. Pasjonuje nas medycyna żywieniowa, głównie żywienie dziecka w zdrowiu i chorobie. Kochamy dzieci i chcemy dla nich jak najlepiej i jak najzdrowiej. Stąd też dzielimy się z wami wiedzą zdobytą podczas studiów z zakresu dietetyki pediatrycznej. Interesuje nas tylko najnowsza i sprawdzona wiedza oparta na faktach. Staramy się być na bieżąco z postępem nauk medycznych, a nasze artykuły piszemy zgodnie z tzw. 'evidence-based medicine'. Skupiamy się na przekazywaniu rzetelnej wiedzy, zdrowych, rozsądnych dietach, zapobiegających alergiom, chorobom autoimmunizacyjnym, onkologicznym, czy tak powszechnym chorobom metabolicznym. Pomagamy rodzicom zrozumieć, jak poprzez prawidłowe odżywianie można zapewnić dzieciom zdrowe dorastanie, zwiększyć odporność, wpłynąć na prawidłowy rozwój intelektualny i fizyczny. Dziecko zasługuje na szczęśliwą przyszłość, którą przede wszystkim daje zdrowie, a MY chcemy wam w tym pomóc. Zostańcie z nam na dłużej. Zapraszamy również do naszej poradni online.
