Dietetyka Pediatryczna logo Dietetyka Pediatryczna

Zdrowie kształtuje się w dzieciństwie

Insulinooporność u dzieci

Insulinooporność u dzieci

Insulinooporność jest stanem obniżonej wrażliwości tkanek na działanie insuliny. Przestają one reagować na impulsy wyzwalane przez insulinę i wchłaniać cukier z krwi. To powoduje, że trzustka wytwarza jeszcze większą ilość insuliny- to przeciąża jej pracę i z czasem może prowadzić do rozwoju cukrzycy.

Jej występowanie jest związane ze stopniem "rozwoju" danego kraju- a mianowicie- im kraj bardziej nowoczesny (->czytaj restauracje typu fast food, ciasta , cukierki pod każdą poduszką) tym częstotliwość jej występowania jest większa.

W patogenezie insulinooporności występują zarówno czynniki środowiskowe( czyli to jak żyjemy i co jemy) oraz genetyczne. Dzieciaki prowadzą teraz siedzący tryb życia i spożywają nadmierną ilość kalorii- co powoduje, że ich tkanka tłuszczowa przyrasta w zastraszającym tempie, a to prowadzi do nadwagi oraz otyłości. Stały, podwyższony poziom insuliny powoduje, że nasz organizm pracuje w trybie gromadzenia zapasów. Tłuszcz zaczyna się kumulować, a na brzuchu naszych dzieci pojawiają się coraz większe fałdki. Kiedyś my jako dzieci nie mieliśmy tak powszechnego dostępu do słodkich napojów ( chyba , że kompot mamy), batoników czy cukierków, a nasz organizm czerpał energię ze śniadania, obiadu i kolacji- teraz nasze dzieci pomiędzy posiłkami-a czasem i zamiast posiłków dostarczają tyle węglowodanów, że te "dobre węglowodany" czyli złożone, które nie wywołują tak silnego wyrzutu insuliny i cukier z nich uwalniany jest stopniowo, muszą czekać na swoją kolej – bo skoro organizm ma w zanadrzu pełno cukrów prostych to po co się bawić, w jakieś rozkładanie węglowodanów złożonych ?

W Polsce liczba dzieci otyłych ( a przy tym narażonych na insuliooporność i inne choroby cywilizacyjne) lawinowo rośnie, według IŻŻ aż 22 % uczniów szkół podstawowych i gimnazjów cierpi na otyłość. To zastraszające dane.

Warto przypomnieć, że w latach 70. poprzedniego wieku nadmierną masę ciała notowano w Polsce u mniej niż 10 proc. uczniów, podczas gdy obecnie już co piąte dziecko w wieku szkolnym boryka się z nadwagą lub otyłością. Winne temu są zmiany stylu życia, w tym głównie ograniczenie aktywności fizycznej i spożywanie zbyt dużej ilości wysokokalorycznych produktów. Jeśli tak dalej pójdzie, to niedługo dogonimy niechlubną czołówkę krajów europejskich, w której są m.in. Grecja, Węgry i Wielka Brytania – ostrzega prof. Jadwiga Charzewska z Instytutu Żywności i Żywienia, podkreślając że otyłość nie tylko jest przyczyną innych chorób przewlekłych, lecz sama także jest chorobą.

Aktualnie Polska jest na niechlubnym 5 miejscu w Europie pod względem otyłości.

Insulinooporność współwystępuje z hiperglikemią, nadciśnieniem tętniczym oraz dyslipidemią, przyczyniając się do rozwoju miażdżycy i wystąpienia chorób sercowo- naczyniowych.

Również zespół policystycznych jajników wiązany jest z insulinoopornością, ponieważ jest to główne zaburzenie metaboliczne przy PCOS zaraz obok hiperinsulinemi i hiperandrogenizmie. Badania wykazują, że insulinooporność występuje u 50-70% dziewcząt i kobiet z PCOS.

Gotowe produkty takie jak makaron, produkty z białej mąki, słodycze, płatki kukurydziane czy słodkie napoje to wszystko produkty o wysokim indeksie glikemicznym , które już w jamie ustnej ulegają degradacji do cząsteczek glukozy. W ten sposób jej stężenie we krwi gwałtownie rośnie, a trzustka zmuszana jest do produkcji dużej ilości insuliny, tak aby stężenie cukru znowu się wyrównało, dochodząc nawet do poziomu niedocukrzenia, co znowu wywołuje napad silnego głodu- najczęściej na coś słodkiego- i tak zamyka się pętla, która chyba nie ma końca.

 

Produkty o niskim indeksie glikemicznym powodują powolny wzrost stężenia cukru we krwi, a stężenie to utrzymuje się na dość stałym poziomie, dają długotrwałe uczucie sytości i zawierają wiele zdrowych składników odżywczych. Organizm wydziela umiarkowaną ilość insuliny , a stężenie cukru wraca powoli po poprzedniej wartości, dzięki temu nie odczuwamy napadów głodu.

Starajmy się, aby dieta naszych dzieci składała się więc z jak najmniej przetworzonych produktów. Jeśli jadacie makarony- niech będą to makarony pełnoziarniste. Podobnie ryż- lepszy będzie ten brązowy. Kasze do obiadu są dużo lepszym wyborem niż ziemniaki z wody. Zachęcajcie dzieci do picia wody, zamiast czipsów podsuwajcie orzechy.

 

Pamiętajcie kochani, że to my decydujemy co jedzą nasze dzieci :)

 

Ps. Załączam dla Was tabelę produktów i ich indeks glikemicznym

Te o niskim indeksie są do 55, średni indeks do 70 a powyżej- to produkty o wysokim indeksie glikemicznym. Tabela z mp plus moje małe modyfikacje :)

 

Owoce, warzywa i przetwory

Produkt

Indeks (IG)

ananas

59

arbuz

72

banany

52

awokado

20

jagody

20-40

Sałata masłowa

15

Figi świeże

40

brzoskwinie z puszki w naturalnym syropie

38

burak

64

daktyle suszone

103

dżem truskawkowy ( bez cukru – z sokiem)

51

dynia

75

frytki

75

gotowane ziemniaki

50

grejfrut

25

gruszki

38

gruszki w puszce w sosie własnym

44

jabłka

38

jabłka suszone

29

kiwi

53

knedle ziemniaczane

52

mango

51

marchewka gotowana

47

marmolada z pomarańczy

48

młode ziemniaki

57

młode ziemniaki, gotowane w mundurkach do 20 min

78

morele

57

morele suszone

31

morele w puszce w lekkim syropie

64

obrane ziemniaki gotowane na parze

65

owoc chlebowca

68

papaja

59

pasternak

97

pieczone ziemniaki

85

pomarańcze

42

pure ziemniaczane w proszku

85

rodzynki

64

rodzynki sułtanki

56

rzepa

72

słodka kukurydza

54

słodkie ziemniaki (yam)

37

śliwki

39

śliwki suszone

29

świeża marchewka

16

tapioka gotowana na parze

70

tapioka gotowana z mlekiem

81

Taro

55

truskawki

40

winogrona

46

wiśnie

22

zielony groszek

48

Nabiał

Produkt

Indeks (IG)

jogurt 0% tłuszczu

27

jogurt naturalny

36

lody

61

mleko pełne (3% tłuszczu)

27

mleko pełne z otrębami pszennymi (20g)

27

mleko skondensowane, słodzone

61

mleko sojowe 1.5% tłuszczu, 120 mg wapnia

44

mleko sojowe 3% tłuszczu, 0 mg wapnia

44

mleko sojowe 3% tłuszczu, 120 mg wapnia

36

mleko zsiadłe

32

napój z mleka sojowego

32

Pieczywo, zboża i produkty śniadaniowe

Produkt

Indeks (IG)

bagietka

95

bajgiel

72

biały chleb turecki

87

bulgur

48

całe ziarna żyta

34

Cheerios

74

chleb gryczany

47

chleb owsiany otrębowy

47

chleb pszenny

70

 

84

Corn Pops (Kellogg's)

80

Cornflakes, Crunchy Nut (Kellogg's)

72

Cornflakes (Kellogg's)

81

Crispix (Kellogg's)

87

dmuchane ziarno pszenicy

74

Chleb żytni razowy

55

gruboziarniste pieczywo jęczmienne (50% ziarna)

46

gruboziarniste pieczywo jęczmienne (70% ziarna)

34

gruboziarnisty chleb jęczmienno-słonecznikowy

57

gryka

54

kasza manna

55

kuskus

65

otręby owsiane

55

pełnoziarnisty chleb turecki

49

pełnoziarnisty chleb żytni

58

pumpernikiel pełnoziarnisty

46

proso gotowane

71

Amarantus

35

ryż biały gotowany

64

ryż brązowy

55

ryż długoziarnisty gotowany

56

Komosa ryżowa

15

 

 

słodka kukurydza

53

ziarna pszenicy

41

ziarna pszenicy orkiszowej

45

ziarno jęczmienia

25

ziarno kukurydzy

69

Makarony

Produkt

Indeks (IG)

Makaron sojowy

35

Makaron gryczany

45

makaron ryżowy

40

makaron z serem

64

Makaron razowy

35

Makaron z semoliny ( Al DENTE!)

45

semolina

55

 

 

 

 

Spaghetti z mąki pełnowartościowej (razowe)

37

Rośliny strączkowe

Produkt

Indeks (IG)

ciecierzyca gotowana

28

czarna fasola

64

czarna fasola namoczona przez noc, gotowana 45 min

20

fasola "czarne oczko" gotowana

42

fasola gotowana

29

fasola Mung gotowana pod ciśnieniem

42

fasola Mung kiełkująca

25

fasola Mung moczona, gotowana 20 min

31

fasola nerkowa gotowana

28

fasola nerkowa z puszki

52

fasola Pinto gotowana

39

fasola Pinto z puszki

45

fasola Romano

46

groch gotowany

22

soczewica czerwona gotowana

26

soczewica zielona gotowana

30

soja gotowana

18

soja z puszki

14

zielony groszek z puszki

66

Soki i napoje

Produkt

Indeks (IG)

Coca Cola ©

58

Fanta orange ©

68

Isostar ©

70

sok ananasowy bez cukru

46

sok grejfrutowy bez cukru

48

sok jabłkowy niesłodzony

40

sok pomarańczowy

52

sok pomidorowy bez cukru

38

sok pomidorowy bez cukru

38

świeży sok z marchwi

43

Ciasta, ciastka, wypieki, przekąski i słodycze

Produkt

Indeks (IG)

babka z polewą truskawkową

73

batonik muesli (z suszonymi owocami)

61

biała czekolada

44

bezy

67

biszkopt

54

bułeczki drożdżowe

92

chipsy ziemniaczane solone

54

chrupki kukurydziane

63

ciasteczka owsiane

57

ciasteczka ryżowe

78

ciasto bananowe bez cukru

55

ciasto bananowe z cukrem

47

ciasto czekoladowe z polewą czekoladową

38

ciasto waniliowe z polewą waniliową

46

Produkty Zwierzęce

 

Jaja

0

Ryby

0

Drób

0

 

 

mleczna gorzka>70%kakao

25

mufinki

67

naleśniki

85

 

 

 

22

orzeszki ziemne

14

paszteciki

59

pączki

69

Petit Beurre (LU)

51

placek z owocami

76

popcorn

72

precelki

83

Skittles ©

70

rogalik

42

tort

87

Twisties

74

Twix ©

44

wafle

76

wafle ryżowe

64

wafle waniliowe

77

żelki

78

Cukry

Produkt

Indeks (IG)

50g maltozy

105

fruktoza

19

glukoza

99

laktoza

46

miód

55

xylitol

7

stevia

3

syrop kukurydziany

75

maltitol

26

cukier trzcinowy

87

nektar z kaktusa niebieskiej agawy 90% fruktozy

11

sacharoza

68

Piśmiennictwo

Insulinooporność u dzieci, Natalia Stąpor , Iwona Beń- Skowronek Klinika Endokrynologii i Diabetologii Dziecięcej Uniwersytetu Medycznego w Lublinie

-Mazur A. Epidemiologia Nadwagi i Otyłości u dzieci na świecie, Europie i Polsce. Przegląd Medyczny Uniwersytetu Rzeszowskiego i Narodowego Instytutu Leków w Warszawie

- IŻŻ

- Kowalska I. Tkanka tłuszczowa jako gruczoł wydzielania wewnętrznego. Patofizjologia i następstawa kliniczne insulinooporności

O nas


Witamy Was. Tu Ania i Kasia, i to my tworzymy tę stronę. Pasjonuje nas medycyna żywieniowa, głównie żywienie dziecka w zdrowiu i chorobie. Kochamy dzieci i chcemy dla nich jak najlepiej i jak najzdrowiej. Stąd też dzielimy się z wami wiedzą zdobytą podczas studiów z zakresu dietetyki pediatrycznej. Interesuje nas tylko najnowsza i sprawdzona wiedza oparta na faktach. Staramy się być na bieżąco z postępem nauk medycznych, a nasze artykuły piszemy zgodnie z tzw. 'evidence-based medicine'. Skupiamy się na przekazywaniu rzetelnej wiedzy, zdrowych, rozsądnych dietach, zapobiegających alergiom, chorobom autoimmunizacyjnym, onkologicznym, czy tak powszechnym chorobom metabolicznym. Pomagamy rodzicom zrozumieć, jak poprzez prawidłowe odżywianie można zapewnić dzieciom zdrowe dorastanie, zwiększyć odporność, wpłynąć na prawidłowy rozwój intelektualny i fizyczny. Dziecko zasługuje na szczęśliwą przyszłość, którą przede wszystkim daje zdrowie, a MY chcemy wam w tym pomóc. Zostańcie z nam na dłużej. Zapraszamy również do naszej poradni online.

Współpraca ze specjalistami z dziedziny medycyny, dietetyki i zdrowego odżywiania

ROZUMIEM Nasza strona używa pliki cookies aby umożliwić wysoki standard obsługi.
Jeżeli nadal chcesz korzystać z serwisu, musisz wyrazić na to zgodę. Możesz również zmienić ustawienia dotyczące cookies.