Wpływ otyłości na astmę

Otyłość została okrzyknięta największym problemem zdrowia publicznego XXI wieku. Dziś wiemy, że konsekwencje otyłości to nie tylko złe samopoczucie, czy problem z poruszaniem się. Otyłość to przede wszystkim początek chorób metabolicznych, dodatkowo osoby otyłe dużo częściej cierpią na problemy z depresją.

Istotnym czynnikiem, który ma wpływ na powstawanie otyłości to:

1. Czynniki środowiskowe- w tym styl życia, to co jemy i ile jemy
2. Niska aktywność fizyczna
3. Czynniki genetyczne

 

Co to jest astma i co ma wspólnego z otyłością?

 

Astma to przewlekły stan zapalny związany z nadwrażliwością dróg oddechowych, charakteryzująca się nawracającymi epizodami świszczącego oddechu, duszności, ucisku w klatce piersiowej i kaszlu. Astma często rozpoczyna się w dzieciństwie i związana jest z innymi zaburzeniami alergicznymi ( atopowe zapalenie skóry i nieżyt nosa).

Pierwsze badania, które powiązały otyłość z astmą były opublikowane w 1999 roku przez Camargo i wsp. , od tego czasu ogromna ilość badań wykazała zwiększone ryzyko astmy i towarzyszących im chorób u osób otyłych, zarówno u dzieci jak i dorosłych. Osoby otyłe, które cierpią na astmę charakteryzują się:

- cięższymi objawami choroby

-brakiem kontroli nad astmą

-gorszą jakością życia

- odmiennymi reakcjami na leki i rozwojem oporności na sterydy

 

Liczne badania wykazały, że ryzyko występowania astmy u dzieci rośnie wraz ze wzrostem wskaźnika BMI, ale tylko w zakresie otyłości (1). Ponadto w tej populacji astma jest związana z podwyższonym poziomem trójglicerydów w surowicy i oporności na insulinę.

Spotykamy również dużą ilość osób z otyłością ale bez astmy, jednak te osoby pomimo braku choroby dużo bardziej odczuwają problemy z oddychaniem i dusznością niż osoby szczupłe.

Wykazano dwa typy chorych na astmę wśród osób otyłych:

-wczesną atopową astmę Th-2 wysoką

-późną astmę z Th-2 niskim

W pierwszym fenotypie wykazano atopię, zwiększoną blokadę dróg oddechowych, większą nadwrażliwość oskrzeli oraz wyższe stężenie immunoglobuliny E (IgE), a także większe prawdopodobieństwo uczulenia i reakcji alergicznych w porównaniu z fenotypem drugim.

Otyłość charakteryzuje się układowym stanem zapalnym spowodowanym, przynajmniej częściowo, przez różne adipokiny wydzielane przez tkankę tłuszczową. Dlatego też u osób otyłych występuje wzrost stężenia prozapalnej adipokiny- leptyny w surowicy, która jest strukturalnie związana z interleukiną 6(IL-6) i jest głównym regulatorem naszego apetytu, podczas gdy poziom adiponektyny jest obniżony.

( Adiponektyna jest syntezowana w adipocytach- komórkach tłuszczowych, reguluje metabolizm glukozy i kwasów tłuszczowych, a także ma właściwości PRZECIWZAPALNE).

Podniesiony poziom adiokin i zarazem obniżony poziom adiponektyny powodują „zapalenie metaboliczne”. Wykazano, że markery zapalenia metabolicznego, występują głównie w tkance tłuszczowej trzewnej i są znacznie większe u osób otyłych z astmą niż z grupą kontrolą. Chociaż istnieją dowody na tę teorię wśród osób dorosłych, to w przypadku dzieci istnieją sprzeczne dowody, co nie zmienia faktu, że otyłe dziecko w przyszłości ma większe szanse na zostanie otyłym dorosłym.

Istnieje coraz więcej dowodów, które wskazują, że zapalenie związane z otyłością i wydzielane adipokiny są możliwym mechanizmem łączącym otyłość i astmę, potrzebne są jednak dalsze badania , które pozwolą wyjaśnić nam mechanizmy leżące u ich podstaw.

Na ten czas zaproponowano dodatkowo, aby związek otyłości i astmy zależał również od dodatkowych czynników, takich jak cukrzyca typu 2.

Warto w tym miejscu również dodać, że otyłość jest ważnym czynnikiem zwiększającym ryzyko oporności na insulinę oraz innych zespołów metabolicznych.

 

Otyłość, astma i flora jelitowa

 

W jelicie grubym znajduje się ogromna ilość drobnoustrojów, które pozytywnie wpływają na funkcjonowanie naszego organizmu. Kiedy opisujemy otyłość, towarzyszy temu zmiana proporcji bakterii probiotycznych w jelicie grubym.

Rozwój mikroflory jelitowej odbywa się głównie w okresie niemowlęcym. Zaczynając od tego, że nawet sposób przyjścia na świat ma ogromny wpływ na prawidłowy rozwój flory jelitowej ( poród naturalny sprzyja rozwojowi dobrych bakterii jelitowych), dieta niemowlęcia ( karmienie piersią) i późniejszy sposób odżywiania małych dzieci.

W różnych badaniach wykazano związek pomiędzy wczesnym narażeniem na antybiotyki i zwiększeniem BMI u dzieci . Antybiotyki bowiem są znanym czynnikiem, który ma ogromne znaczenie na rozwój bakterii jelitowych (2). Przyjmuje się, że leczenie antybiotykami zmienia skład mikroflory na przynajmniej 6 miesięcy. U dzieci, które stosowały antybiotyki makrolidowe, zaobserwowano dodatnią korelację pomiędzy stosowaniem tego antybiotyku a BMI, a także zwiększonym ryzykiem astmy(3).

Dodatkowo funkcja mikroflory jelitowej jest utrzymanie integralności jelit. W tym kontekście ważnym czynnikiem jest immunoglobulina A (IgA), są to przeciwciała wydzielane właśnie przez błonę śluzową jelit. IgA odgrywa ważną rolę poprzez jej odziaływanie z antygenami bakterii, dzięki czemu hamuje przyrost wybranych gatunków bakterii i powoduje zróżnicowanie w mikroflorze.

Dzieci z objawami alergicznymi wykazują mniejszą ilość IgA w wieku 12 miesięcy, które mogą wskazywać na utratę bariery śluzowej jelita. (4)

W innym badaniu wysokie stężenie kalprotektyny w kale ( biomarker zapalny jelit) w wieku 2 miesięcy przewidywało rozwój astmy i atopowego zapalenia skóry w wieku lat 6. (5).

 

Astma i otyłość osiągnęły rozmiary epidemii na całym świecie, a ta druga przyczynia się także do wzrostu częstości związanych z nimi zaburzeń metabolicznych, o których wspominałam w tym artykule już wielokrotnie.

Jednak związek między astmą, otyłością i nieprawidłowym metabolizmem nie jest dobrze zrozumiany i nie był do tej pory właściwie badany u dzieci, stąd też wiele niejasności i sprzecznych informacji, gdyż jest to stosunkowo nowy kierunek.

Na pewno jednak niepodważalny jest wpływ diety na młodego człowieka. We wszystkich badaniach podkreślany jest protekcyjny wpływ diety na zdrowie.

 

Zdrowie dzieci jest w naszych rękach, a dzieciństwo to jedyny okres, który tak silnie wpływa zarówno na kształtowanie nawyków żywieniowych jak i na samo zdrowie.

 

 

Artykuł napisany na podstawie

Obesity and Asthma: A Missing Link

Mª Amelia Gomez-Llorente 1,2, Raquel Romero 3, Natalia Chueca 2,4, Ana Martinez-Cañavate 5 and Carolina Gomez-Llorente 2,6,7,* 2017

 

 

 

 

(1)Metabolic abnormalities in children with asthma Cottrell L1, Neal WA, Ice C, Perez MK, Piedimonte G

(2) Murphy, R.; Stewart, A.W.; Braithwaite, I.; Beasley, R.; Hancox, R.J.; Mitchell, E.A.; ISAAC Phase Three Study Group. Antibotic treatment during infancy and increased body mass index in boys: An international cross-sectional study. Int. J. Obes. 2014, 38, 1115–1119

(3) Korpela, K.; Salonen, A.; Virta, L.J.; Kekkonen, R.A.; Forslund, K.; Bork, P.; de Vos, W.M. Intestinal microbiome is related to lifetime antibiotic use in Finnish pre-school children. Nat. Commun. 2015

(4) Dzidic, M.; Abrahamsson, T.R.; Artacho, A.; Björkstén, B.; Collado, M.C.; Mira, A.; Jenmalm, M.C. Aberrant IgA response to the gut microbiota during infancy precede asthma and allergy development. J. Allergy Clin. Immunol. 2017

(5) Orivouri, L.; Mustonen, K.; Goffau, M.C.; Hakala, S.; Paasela, M.; Roduit, C.; Dalphin, J.C.; Genuneit, J.; Lauener, R.; Riedler, J.; et al. High level of fecal calpropectin at age 2 months as a marker of intestinal inflammation predicts atopic dermatitis and asthma by age 6. Clin. Exp. Allergy 2015