Autyzm

Naukowcy na ogół zgodni są co do różnorodnośći przyczyn ASD, zarówno u dzieci i dorosłych za występowanie choroby są odpowiedzialne czynniki zarówno genetyczne, metaboliczne jak i środowiskowe. W tych czynnikach wymienia się mutacje genetyczne, stres oksydacyjny, zaburzenia metabolizmu, dysbiozę jelitową, nadwrażliwość na odziaływanie metali ciężkich oraz na pewne pokarmy. Mimo rosnącej ilości badań etiologia ASD w dalszym ciągu pozostaje tajemnicą, co zniechęca naukowców do dalszych badań,ponieważ jedynie u 10- 30% badanych udaje się ustalić przyczyny genetyczne choroby. W żadnym z badań stopień zgodności występowania zaburzeń u bliźniąt jednojajowych nie wynosi 100%, co może świadczyć o udziale właśnie czynników epigenetycznych i środowiskowych w etiologii zaburzenia. Wobec niewielkiej liczby faktów oraz badań, które opierają się na dowodach pojawiło się wiele rozmaitych koncepcji terapeutycznych. Częstość współistnienia obiektywnych objawów choroby przewodu pokarmowego u dzieci z ASD ocenia sie na 9 i 90%. Badacze zaczynają się uważniej przyglądać zależnościami między zaburzeniami żoładkowo- jelitowymi a spektrum zaburzeń autystycznych. Do najczęstszych objawów należały: nadmierne wytwarzanie gazów jelitowych, wzdęcia, bóle brzucha, biegunka, odbijania, refluks żołądkowo- przełykowy, zaparcia, nieżyt żołądka, niestrawności, nietolerancja laktozy, infekcje jelitowe i inne. Wydaje się więc, że niezwykle ważna jest obserwacja jak wpływa dieta na samopoczucie takiego dziecka i jego zachowanie. Badania eksperymentalne potwierdzają, że dzieci z tymi zaburzeniami mają zwiększoną przepuszczalność bariery jelitowej, określanej mianem zespołu przeciekającego jelita- może być to uwarunkowane genetycznie, tak jak w przebiegu nieswoistego zapalenia jelita lub przewlekłym stresem emocjonalnym. Nieinwazyjnym testem szczelności jelita jest test laktulozowo-mannitolowy. Zaburzenia w obrębie przewodu pokarmowego są rónież jednym z czynników sprzyjającym zaburzeniom neurologicznym.W 2011 roku Zakład Fizjologii żywienia Człowieka ( w osobach Jaonna Sadowska i Marta Vierebiej) przygotował artykuł "Ocena sposobu żywienia i stanu odżywienia dzieci z autyzmem". W badaniu wzięło udziało udział ok 20 rodzin ( ze względu na problemy z komunikacją informacje zebrane były od rodzicow dzieci), do uzyskania danych posłużyły opracowane w tym celu ankiety, które dotyczyły stosowania specjalnej diety, suplementów, preferencji pokarmowych i problemów obserwowanych przez rodziców. Analizując badania okzało się, że ponad połowa dzieci miała prawidłową masę ciała, co pięte dziecko charakteryzowało się niedowagą, nie było w tej grupie dzieci ,które charakteryzowałyby się nadwagą. Srednia wartość energetyczna całodziennych racji pokarmowych wynosiła ok1700 kcal i przekraczała normę o 17%, podaż białka przekraczała 171% , stwierdzono zbyt dużą podaż sodu, fosforanu, magnezu i wit. A i C oraz wit. z grupy B. Natomiast zaobserwowano zbyt małą podaż błonnika pokarmowego oraz cholesterolu, potasu,wapnia i wit. D. Dzieci bardzo rzadko spożywały warzywa i owoce ( tylko co 10 śniadanie zawierało owoc lub warzywo). Najbardziej lubiane produkty to kabanosy, parówki, jogurty i serki. Dzieci sprzeciwiały się spożywaniu warzyw i ryb. Biorąc pod uwagę ilość dostarczonej w diecie energii ( która była zbyt duża), badane dzieci powinny charakteryzwać się co najmniej prawidłową masą ciała. Przyczyną szczupłości i zbyt małej masy ciała może być obnizone wchłanianie składników odżywczych na skutek zmniejszonej powierzchni jelita( zanik kosmków jelitowych ) lub przerostu flory bakteryjnej, pogorszenie trawienia wynikające z niedoboru enzymów trawiennych. Ponieważ dzieci te były dość wysokie, nie wskazywało ,że mogą być niedożywione białkowo ( niedożywienie białkowe powoduje zwolnienie tempa wzrastania). Oprócz tego, że dzieci często wybierały posiłki wysokobiałkowe często w ich posiłkach gościły podukty dosładzane, zagęszczane i barwione, czyli zawierające sacharozę, barwniki oraz inne dodatki do żywności- co nie jest wskazane u dzieci z autyzmem. Wnioski wynikające z tego badania szybko się nasuwają- dieta ta była uboga w NNKT, a badania wykazują że są one niezbędne u dzieci z zaburzeniami ze spektrum autyzmu. ( badanie kliniczne na 117 dzieciach z autyzmem dowiodło, że suplementacja kwasami omega 3 i omega 6 wykazało poprawę koncentracji, umiejętności czytania i pisania u 75-80% przypadków). U dzieci , bez względu czy są zdrowe czy chore, należy ograniczać spożywanie cukrów prostych. Jednak u dzieci z ASD szczególnie należałoby wziąść to pod uwagę, ze względu na często obserwowany przerost jelit drożdżami Candida albicans. Fizjologicznie, szczepy tych grzybów żyją w równowadze ze szczepami bakterii szlachetnych w naszym jelicie, jednak antybiotykoterapia i zła dieta prowadzi do przerostu patologicznej flory na niekorzyść flory fizjologicznej. Grzyby Candida zawierają enzymy, które zwiększają przepuszczalność jelita- co pogarsza stan zdrowia dzieci z ASD. Kolejne badania wykazują, że dzieci cierpiące na te dolegliwości w swojej diecie powinny również unikać kazeiny- białka, które występuje w mleku i jego przetworach.
Zwiększona przepuszczalność nabłonka jelitowego dla produktów trawienia białek pokarmowych umożliwia ich przejście ze światła jelita do krążenia ogólnego, skąd po przejściu bariery krew-mózg mogą docierać do ośrodkowego układu nerwowego, wpływając na zmianę zachowania dziecka, już w krótkim czasie po spożyciu posiłku. Następstwa kliniczne określane są jako zespół jelitowo-mózgowy (ang. gut-brain syndrome). Kliniczna poprawa po zastosowaniu diety bez kazeiny i glutenu u niektórych dzieci z rozpoznanym autyzmem, może wiązać się z opioidowymi właściwościami produktów trawienia tych białek – -kazomorfiny z kazeiny mleka krowiego i gliadomorfiny z glutenu. Źródłem egzorfin mogą być też inne pokarmy, np. ryż i szpinak. Obniżenie aktywności enzymów rąbka szczoteczkowego odpowiedzialnych za końcową fazę trawienia białek (dipeptydaz – np. DPP-IV) prowadzące do niepełnego trawienia kazeiny i glutenu może być uwarunkowane genetycznie lub wynikać z patologii jelita. Nieszczelne jelito ułatwia transport egzorfin do OUN, gdzie jako neuroaktywne peptydy zakłócają rozwój mózgu i nasilają zachowania autystyczne. Pomino iż ocena wydzielania opioidów z moczem nie wykazały zwiększonej zawartości endorfin i egzorfin to za teorią opioidową przemawiają u części chorych wyniki terapeutycznego zastosowania antagonisty opioidowego – naltreksonu, wyrażające się korzystnym wpływem na objawy kliniczne (zmniejszenie stereotypii, autoagresji, poprawa mowy i kontaktów społecznych).
Jeżeli chodzi o gluten, dr Alessio Fasano, dyrektor ośrodka badań nad celiaklią na wydziale medycznym Uniwesytetu Harvarda, w swojej książce Wolni od Glutenu, opisuje badanie ,w którym wzięło udział 27 tysięcy rodziców dzieci z autyzmem, rodzice Ci twierdzili, że właśnie unikanie glutenu ( w około 9 tysiąch przypadków) i/lub też kazeiny ( ok 7 tyś.przypadków) stanowiło najczęstszą metodę stosowaną wobec ich dzieci. Wyniki Badań okazały się zdumiewające, ponieważ na każde dziecko, którego stan przy diecie bezglutenowej się pogorszyło, u trzydziestu dzieci zaobserwowano poprawę( przy łącznej liczbie 4340).Jeśli chodzi o kazeinę to na każede dziecko, którego stan uległ pogorszeniu aż u 32 odczuło poprawę( przy łącznej liczbie 6950). Także z perspektywy opiekunów, którzy osobiście borykają się z ASD, dieta bezglutenowa uznawana jest za jedną z najbardziej efektywnych metod działania przy tej przypadłości. W celu potwierdzenia tych wniosków naukowcy przyprowadzili wiele podwójnie zaślepionych badań klinicznych. W takich badaniach ani rodzina z ASD, ani osoby badające nie wiedzą które dziecko jest na bezglutenowej diecie, a które nie jest. W trzech z takich badań opisanych w literaturze naukowej, wykazały że dieta bezglutenowa ma korzystny wpływ na dziecko, w pozostałych trzech badaniach po wprowadzeniu diety nie zauważano żadnej poprawy w zachowaniu dzieci z ASD. Badacze uważają, że za mało jest dowodów które jednoznacznie mówiłyby o skuteczności tej diety. Dr Fasano komentuje te wnioski, iż badacze zgodni są do tego że ścieżka wiodąca do ASD może znacząco się różnić pomiędzy dziećmi i dziwi go fakt, że naukowcy szukają jednego panaceum, które miałaby się uporać z ASD, skoro ma tak różnorodne podłoże etiologiczne. Jak już wcześniej wspomniałam, na występowania ASD składa się wiele czynników epigenetycznych i środowiskowych- w tym również problemy układu pokarmowego. Dr Fasano spekuluje, że jeśli na setkę dzieci, dwadzieścia z tej setki doszło do ASD ścieżką glutenu, to znaczyłoby ,że gluten stanowił ten czynnik środowiskowy i tylko tym 20 dzieciom odstawienie glutenu przyniesie korzyść i poprawi ich stan zdrowia. Jeśli spojrzymy na takie badanie z innej perspektywy i całą 100 oznaczylibyśmy wcześniej biomarkerami pozwalającymi odróżnić spośród 100 tę dwudziestkę, która doszła do ASD za sprawą glutenu, to badanie zostanie ukierunkowane właśnie na te 20 osób. Następnie przeprowadzenie ślepej próby z dietą bezglutenową na tych dwudziestu dzieciach wykaże, że cała dwudziestka zareaguje na wprowadzenie diety, podczas gdy u dzieci obojętnych na gluten nie zanotuje się takiej zmiany.
Dr Fasano pisze również, z czym się zgadzam, że bez względu na to, czy którakolwiek z tych teorii jest trafna, dieta bezglutenowa może odmienić mikroflorę jelitową. Zmiana ta może wyeliminować nieprzyjaciela, który podrażnia i prowokuje nasze komórki odpornościowe wywołujące stan zapalny. Może uszczelnić- nieszczelne jelita, a tym samym zapobiec zapaleniu i wynikającym z niego objawom i uszkodzeniom. Można stwierdzić, że jeśli chociaż część dzieci mogłaby znaleść ulgę przy takim podejściu terapeutycznym- to warto spróbować- tym bardziej, że brak jest innych alternatywnych metod, ktore mogłyby pomóc dzieciom i ich rodzinom w tej chorobie.

-Patogeneza zaburzeń przewodu pokarmowego u dzieci z autyzmem Wasilewska J., Jarocka-Cyrta E., Kaczmarski M. Uniwersytet Medyczny w Białymstoku, Klinika Pediatrii, Gastroenterologii i Alergologii
-
Niedobory żywieniowe u dzieci na przykładzie autystyków
Joanna Kałużna-Czaplińska,Monika Michalska, Ewa Socha, Sylwia Błaszczyk, Anna Rozetti-Szymańska, Jacek Rynkowski Niedobory żywieniowe u dzieci na przykładzie autystyków

-http://www.skneden.ug.edu.pl/neurobiologiaasd.pdf
-Problemy gastroenterologiczne u dzieci z zaburzeniami autystycznymi: Korczowski B.
- Wolni od glutenu Dr Alessio Fasano
-Ocena sposobu żywienia i stanu odżywienia dzieci z autyzmem